Anatomia gola: Cristiano a efekt Magnusa

Heinrich Gustav Magnus sportem raczej się nie interesował, a futbolem zajmować się nie mógł z prostego powodu - za jego życia w piłkę na poważnie nikt jeszcze nie kopał. Niemiecki uczony nie mógł spodziewać się również, że jedna z jego teorii tłumaczyć będzie fenomen uderzeń z dystansu Cristiano Ronaldo, którymi zachwycają się miliony kibiców na całym świecie. To właśnie tak zwany efekt Magnusa odkrywa sekret bramek Portugalczyka.

Tak naprawdę efekt Magnusa pierwszy zauważył nie on sam, a inny słynny uczony Isaac Newton. Podpatrywał, jak tenisista rakietą uderza piłkę nadając jej rotację, czym zmienia trajektorię jej lotu.

Magnus próbował wytłumaczyć, dlaczego wystrzelona kula, rotując podczas lotu, zmienia swój tor poruszania. Jego wytłumaczenie tego zagadnienia możemy przełożyć do świata futbolu, a kulę zastąpić bardzo mocno kopniętą futbolówką. Powietrze porusza się szybciej wokół środka lecącego obiektu niż wokół jego krańców. Powoduje to redukcję ciśnienia i stawianego piłce oporu, zgodnie z zasadą Bernoulliego. Za lecącą piłką sytuacja jest natomiast odwrotna, co powoduje zaburzenie równowagi działających na futbolówkę sił. I to jest przyczyną zmiany trajektorii lotu piłki - efektu Magnusa.

Zasada ta zależy od dwóch sił: pierwsza działa na piłkę z boku, druga od dołu. Ta druga siła działa przeciwstawnie do trajektorii lotu piłki. Decydujący jest tutaj sposób, w jaki powietrze ma kontakt z piłką. Jeżeli strumień powietrzna jest laminarny, czyli uwarstwiony, współczynnik wspomnianej siły jest wysoki. To powoduje, że warstwa powietrza, która ma kontakt z piłką rozdziela się i tworzy wiry tuż za lecącą futbolówką. Gdy pojawiają się turbulencje, wspomniana warstwa powietrza rozdziela się przez dłuższy okres czasu niż bez nich.

Kluczem do uzyskania takiego zachowania piłki jest nadanie jej rotacji przy bardzo wysokiej prędkości. Tak, aby wpadła w turbulencje, a powietrze stawiało jej jak najmniejszy opór. Nie jest to zadaniem łatwym, ponieważ siła uderzenia w piłkę musi być bardzo starannie dobrana. Wydaje się, że Cristiano Ronaldo tę technikę opanował do perfekcji. Innym zawodnikiem bardzo często korzystającym z dobrodziejstw tych praw fizyki był Roberto Carlos, czego najlepszym dowodem jego słynne uderzenie z rzutu wolnego podczas meczu Brazylii z Francją w 1997 roku.